Ο αντικειμενικός σκοπός
της φορολογίας
Ο
αντικειμενικός σκοπός της φορολογίας είναι τριπλός και συγκεκριμένα:
1. H
χρηματοδότηση των κρατικών δαπανών, κατά την άσκηση της δημοσιονομικής και
κοινωνικής πολιτικής
2. H ενίσχυση ή
σταθεροποίηση της οικονομικής ανάπτυξης, μέσω των κρατικών επενδύσεων, οι
οποίες αρχικά χρηματοδοτούνται από τους φόρους, αλλά, εφόσον επιτύχουν και
υπάρξει εξορθολογισμένη διαχείρισή τους, αποτελούν κρατική περιουσία, πρόσφορη
να παράγει πρωτογενή έσοδα για τον κρατικό προϋπολογισμό και
3.
Tέλος, έμμεσα και αντανακλαστικά, η ανακατανομή του πλούτου κάθε κοινωνίας με
σκοπό την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, καθώς μέσω των φόρων ενισχύονται,
και ορθά, οι κοινωνικά ευπαθείς ομάδες με κοινωνικές παροχές. Στις χώρες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης περισσότερες από τις μισές κρατικές δαπάνες έχουν κοινωνικό
χαρακτήρα (παιδεία, υγεία, μεταφορές, συντάξεις, επιδόματα ανεργίας κ.ο.κ.). Ο
κοινωνικός ρόλος λοιπόν της φορολογίας στην Ευρώπη φαίνεται διαχρονικά και από
τα στατιστικά στοιχεία (Φλώρος
Α, 2010).
Όπως
ρητά ορίζει το άρθρο 78 παρ. 1 του Συντάγματος κανένας φόρος δεν «…επιβάλλεται
ούτε εισπράττεται χωρίς τυπικό νόμο, που να καθορίζει το υποκείμενο της
φορολογίας και το εισόδημα, το είδος της περιουσίας, τις δαπάνες και τις
συναλλαγές, ή τις κατηγορίες τους, στις οποίες αναφέρεται ο φόρος». Παράλληλα,
άλλες συνταγματικές επιταγές, όπως ο σεβασμός της ιδιοκτησίας (άρθρο 17
Σ), η υποχρέωση του Κράτους να μεριμνά για τη γενικότερη εθνική ευημερία (βλ.
106 Σ), η προστασία και ο σεβασμός της ανθρώπινης αξίας και της ελεύθερης
ανάπτυξης της προσωπικότητας (βλ. άρθρα 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Σ) και η αρχή της
αναλογικότητας (βλ. πρόσφατα τη ρητή καθιέρωσή της στο άρθρο 25 του Σ)
αποτελούν επίσης αναγκαίες παραμέτρους, οι οποίες πρέπει να συνεκτιμώνται όχι
μόνο κατά την επιβολή των φόρων, αλλά και στις κυρώσεις, που συνεπάγεται η
φοροδιαφυγή.